Kiedy dokonywany jest podział majątku wspólnego małżonków?
Zasadniczo podział majątku wspólnego dokonywany jest po ustaniu wspólności majątkowej. Zgodnie z art. 58 § 3 k.r.o. na wniosek jednego z małżonków sąd może w wyroku orzekającym rozwód dokonać podziału majątku wspólnego, jeżeli przeprowadzenie tego podziału
nie spowoduje nadmiernej zwłoki w postępowaniu.
Na czym polega wspólność majątkowa (wspólność ustawowa)?
Zgodnie z art. 31 § 1 kodeksu rodzinnego i opiekuńczego z chwilą zawarcia małżeństwa powstaje między małżonkami z mocy ustawy wspólność majątkowa (wspólność ustawowa) obejmująca przedmioty majątkowe nabyte w czasie jej trwania przez oboje małżonków lub przez jednego z nich (majątek wspólny). Przedmioty majątkowe nieobjęte wspólnością ustawową należą do majątku osobistego każdego z małżonków.
Kiedy ustaje wspólność majątkowa między małżonkami?
Wspólność majątkowa między małżonkami może ustać na skutek:
- ustania małżeństwa:
- z chwilą śmierci jednego z małżonków;
- z chwilą uprawomocnienia się wyroku rozwodowego (art. 56 k.r.o.);
- z chwilą uprawomocnienia wyroku unieważniającego małżeństwo (art. 21 k.r.o.);
- innych zdarzeń:
- ustanowienia rozdzielności majątkowej w drodze umowy między małżonkami (art. 47 § 1 k.r.o.);
- ustanowienia rozdzielności majątkowej w drodze orzeczenia sądowego
(art. 52 § 1 k.r.o.); - ubezwłasnowolnienia małżonka (art. 53 § 1 k.r.o.);
- ogłoszenia upadłości małżonka (art. 53 § 1 k.r.o.);
- prawomocnego orzeczenia separacji (art. 54 § 1 k.r.o.).
Na czym polega sądowy podział majątku wspólnego?
Zgodnie z postanowieniem Sądu Najwyższego z dnia 27 lipca 2010 roku, sygn. akt II CSK 16/10 „sądowy podział majątku wspólnego polega na podziale fizycznym rzeczy wchodzących w skład tego majątku (art. 211 k.c.), bądź na przyznaniu rzeczy jednemu z małżonków z obowiązkiem odpowiedniej spłaty drugiego małżonka albo na sprzedaży rzeczy stosownie do przepisów kodeksu postępowania cywilnego (art. 212 § 2 k.c.).”
Co jest przedmiotem postępowania o podział majątku wspólnego?
Zgodnie z postanowienie Sądu Najwyższego z dnia 26 czerwca 2013 roku, sygn. akt II CSK 583/12 „Co do zasady przedmiotem postępowania o podział jest majątek, który był objęty wspólnością majątkową i istniał w dacie jej ustania. Ruchomości i nieruchomości wchodzące w skład majątku w tej dacie muszą jednak istnieć w dacie dokonywania podziału, bowiem decydujące znaczenie dla rozstrzygnięcia mają okoliczności istniejące w dacie zamknięcia rozprawy (art. 316 k.p.c. w zw. z art. 13 § 2 k.p.c.). Sąd ma obowiązek orzeczenia o przyznaniu jednemu z byłych małżonków istniejących składników majątkowych i dokonania rozliczenia ich wartości. Składniki bezprawnie zniszczone lub zbyte przez jednego z małżonków podlegają rozliczeniu, natomiast składniki zużyte w toku normalnego używania nie są uwzględniane”.
Jakie inne kwestie obejmują sprawy o podział majątku wspólnego?
W tej materii odpowiedź możemy znaleźć w treści art. 567 § 1 k.p.c.: „W postępowaniu
o podział majątku wspólnego po ustaniu wspólności majątkowej między małżonkami sąd rozstrzyga także o żądaniu ustalenia nierównych udziałów małżonków w majątku wspólnym oraz o tym, jakie wydatki, nakłady i inne świadczenia z majątku wspólnego na rzecz majątku osobistego lub odwrotnie podlegają zwrotowi.
Jakie roszczenia byłych małżonków mogą podlegać rozliczeniu w sprawie o podział majątku wspólnego?
Rozliczenie wydatków, nakładów i innych świadczeń z majątku wspólnego na rzecz majątku odrębnego lub odwrotnie, a także rozliczenie długów jednego z małżonków zaspokojonych z majątku wspólnego następuje w postępowaniu nieprocesowym wówczas, gdy toczy się postępowanie o podział majątku wspólnego po ustaniu małżeńskiej wspólności majątkowej, przewidziane w przepisach art. 567 k.p.c.” ( tak: wyrok Sądu Apelacyjnego w Łodzi z dnia
26 czerwca 2015 roku, sygn. akt I ACa 1676/14; wyrok Sądu Apelacyjnego w Katowicach
z dnia 8 stycznia 2014 roku, sygn. akt V ACa 592/13; wyrok Sądu Apelacyjnego w Szczecinie z dnia 17 kwietnia 2015 roku, sygn. akt I ACa 573/14).
Zgodnie z postanowieniem Sądu Najwyższego z dnia 13 grudnia 2013 roku, sygn. akt III CZP 86/13 „w postępowaniu o podział majątku wspólnego, poza rozliczeniem nakładów i wydatków poczynionych z majątku wspólnego na majątek osobisty i z majątku osobistego na majątek wspólny w czasie trwania wspólności ustawowej małżeńskiej, następuje także rozliczenie nakładów i wydatków dokonanych przez każde z małżonków (lub byłych małżonków) w okresie od ustania wspólności do chwili podziału majątku wspólnego. Podstawę dokonania rozliczeń stanowią art. 567 § 3 w związku z art. 686 k.p.c. Sąd w postępowaniu działowym dokonuje rozliczeń z tytułu posiadania przedmiotów należących do majątku objętego wspólnością, pobranych pożytków i innych przychodów, a także poczynionych na ten majątek nakładów
i spłaconych długów w okresie między ustaniem wspólności a dokonaniem podziału majątku wspólnego.”
Co nie podlega rozliczeniu w sprawie o podział majątku wspólnego?
Co do zasady w postępowaniu o podział majątku wspólnego nie podlegają rozliczeniu nakłady poczynione z majątku osobistego jednego z małżonków na majątek osobisty drugiego
z małżonków.
Czy w sytuacji gdy małżonkowie nie posiadali majątku wspólnego ich wzajemne rozliczenia finansowe o zwrot wydatków i nakładów poczynionych z majątku wspólnego na majątek osobisty również podlegają w sprawie o podział majątku wspólnego?
Zgodnie z postanowieniem Sądu Najwyższego z dnia 29 maja 2014 roku w sprawie sygn. akt V CZ 36/14 „jeżeli nie istnieje jako obiekt podziału wspólny majątek stron po ustaniu majątkowej wspólności małżeńskiej, to roszczenia z tytułu zwrotu wydatków, nakładów i spłaconych długów przewidziane w przepisie art. 45 k.r.o. podlegają rozpoznaniu w trybie postępowania procesowego”. Oznacza to, iż w tej sytuacji roszczenia byłych małżonków nie są rozliczanie w trybie postępowania o podział majątku wspólnego ale w odrębnym postępowaniu procesowym.
W Kancelarii Adwokackiej prof. nadzw. dr Dariusz Erwin Kotłowski & Andrzej Barciński Spółka Partnerska mamy szerokie doświadczenie w sprawach o podział majątku wspólnego. Reprezentujemy klientów w zakresie takim jak prawo rodzinne zarówno w Warszawie, jak również na terenie całego kraju. Prowadzimy liczne postępowania z zakresie podziału majątku o różnym charakterze skomplikowania, w których kwestiami przewodnimi jest nie tylko podział własności nieruchomości, środków zgromadzonych na subkontach ZUS byłych małżonków, czy też środków finansowych, ale również środki wyprowadzone z majątku wspólnego przez jednego z małżonków. Prowadzimy wiele spraw w których przedmiotem sporu jest podział akcji, udziałów w spółkach prawa handlowego, czy też jednostek funduszy inwestycyjnych.
Jeżeli masz problem związany z podziałem majątku, szukasz adwokat podział majątku Warszawa – zapraszamy do kontaktu. My dokonamy analizy Twojej sprawy przedstawiając rzetelny plan działania, Ty podejmiesz decyzję czy chcesz go zrealizować.
Autor: aplikant adwokacki Aleksander Hul
